Nieuw Sociaal Contract Verkiezingsprogramma 2023

Op dinsdag 24 oktober 2023 presenteert Pieter Omtzigt het verkiezingsprogramma "Tijd voor Herstel" van Nieuw Sociaal Contract voor de Tweede Kamerverkiezingen 2023. NU.nl en RTL Nieuws gingen in gesprek met Pieter Omtzigt. In dit artikel lees je een gedeelte van het interview met NU.nl en kun je video van RTL Nieuws bekijken.

Nieuw sociaal contract: de rol van de overheid

• NSC wil een overheid die de grondrechten, de democratie en de rechtsstaat waarborgt
• een stelsel waarin democratie en participatie verankerd ligt
• de (grond)rechten van mensen moeten beter beschermd worden
• een lerende overheid die fouten herstelt en daardoor weer te vertrouwen is

Grondrechten moeten beschermd worden

• constitutioneel Hof
• burgerlus: Voor burgers moet het eenvoudiger zijn om gemaakte (procedurele) fouten laagdrempelig en in alle fases te herstellen of bijzondere omstandigheden te melden
• sociale advocatuur moet toegankelijk zijn voor iedereen
• de overheid moet ervoor zorgen dat de privacywet gehandhaafd wordt

Waarborgen democratie

• ander kiesstelsel
• Grondwettelijk Hof
• NSC steunt correctief wetgevingsreferendum op initiatief van SP
• verkiezingsproces zonder fouten en vervanging van de huidige stembussen die op kliko's lijken
• klokkenluiders worden beschermd. In een interview bij RTL4 vertelt Omzigt dat er slechts een persoon is ontslagen in de toeslagenaffaire: de klokkenluider
• hervormen ambtelijke dienst: bij de werving en selectie van topambtenaren wordt gekeken naar zowel de inhoudelijke deskundigheid als de competenties. En NSC wil het aantal ambtenaren bij de rijksoverheid verminderen
• Communicatie met de overheid:
  • overheid schrijft in begrijpelijk Nederlands 
  • onbegrijpelijke brieven kunnen burgers naar een loket sturen. Het bestuursorgaan kan verplicht worden om een nieuwe brief te schrijven
  • formele correspondentie bevat contactgegevens van de behandelend ambtenaar, zodat burgers bij vragen en opmerkingen persoonlijk contact kunnen opnemen
• Een andere politieke cultuur in de Tweede Kamer
• Nieuwe verhouding tussen regering en Staten-Generaal

Koningshuis

• Nieuw Sociaal Contract is een voorstander van de monarchie vanwege de bindende rol die de koning speelt
• De koning gaat inkomstenbelasting betalen

Actief burgerschap verplicht?

Edo de Groot van NU.nl verwijst naar het feit dat de burgers ook zelf de handen uit de mouwen moeten steken. Is het actieve burgerschap verplicht?

Pieter Omtzigt: "Nieuw Sociaal Contract doet een beroep op de samenleving. Want de staat is geen bv, zoals de VVD zegt. Om de wooncrisis op te lossen kunnen bijvoorbeeld werkgevers zelf woningen voor hun personeel bouwen. Vroeger bouwden industriëlen hele woonwijken voor hun werknemers."

Maak de samenleving mooier

"Soms doe je als overheid een beroep op iemands verantwoordelijkheid en soms is het verplicht. De dienstplicht was verplicht en de leerplicht is ook verplicht. Maar je kunt ook vrijwillig scheidsrechter bij de voetbalvereniging zijn. Mantelzorg of helpen bij de voedselbank is actief burgerschap."

Met je trekker naar het Binnenhof komen of de A12 blokkeren, valt volgens Omtzigt niet onder actief burgerschap. Pieter Omtzigt verwacht van de burgers om een stapje extra te doen om de samenleving mooier te maken. Van regels opstellen en van alleen maar doen wat er van je gevraagd wordt, wordt de samenleving niet mooier.

Volkshuisvesting

De sterke toename van de bevolking door verschillende vormen van migratie moet worden afgeremd om te voorkomen dat de tekorten alleen maar groter worden. We moeten ons hierbij bovendien realiseren dat de ruimte in Nederland schaars is en er niet onbegrensd kan worden bijgebouwd.

Volgens Pieter Omtzigt is de marktwerking te ver doorgeschoten in de afgelopen decennia. "Na het afschaffen van het ministerie van Volkshuisvesting werd de woningmarkt een markt. Toenmalig minister Stef Blok zei op een gegeven moment dat de woningmarkt af is. Maar toen begon de ellende pas. Want volkshuisvesting is een publieke taak. Dat betekent niet dat er geen markt voor is, want de Staat bouwt geen woningen."

NSC vindt dus dat we terug moeten naar publieke waarden, want de markt kan niet alles oplossen. 

Nieuw Sociaal Contract: standpunt migratie

NSC verdeelt het het onderwerp 'migratie' in drie onderdelen:

Wat verwachten we van de overheid

Grenzen stellen aan de toegang tot het land en aan de toelating tot het staatsburgerschap met oog voor het draagvlak in de samenleving en de druk op het voorzieningenniveau.

Nieuw Sociaal Contract wil een migratiesaldo van 50.000 per jaar. De grootste groep immigranten bestaat uit arbeids- en studiemigranten. De asielinstroom komt daarna pas. Het is juridisch onmogelijk om een maximum te stellen. Want dat betekent dat je een vluchteling niet meer wil opvangen. Daarom baseert Nieuw Sociaal Contract het beleid op een richtgetal.

"Als je 200.000 mensen per jaar ontvangt, kun je de wooncrisis niet oplossen. Want we hebben nu 390.000 woningen tekort. Stel: je ontvangt 150.000 mensen per jaar, dan kom je in tien jaar uit op 1,5 miljoen. Dat is drie keer de stad Utrecht! Daarna moet je nog beginnen met het inhalen van het woningtekort. Ik kan je nu al zeggen dat dat nooit gaat lukken. En dan heb ik het nog niet over andere publieke voorzieningen."

Wat verwachten we van de samenleving

1. Solidariteit met en acceptatie van mensen die rechtsgeldig in Nederland verblijven.
2. Inburgering en participatie in de Nederlandse samenleving.

Wat verwachten we van migranten

1. Actieve deelname aan de Nederlandse samenleving.
2. Nederlands spreken.
3. Onderschrijven van de klassieke grondrechten voor zichzelf en voor anderen.

Aanpak stikstofcrisis

De stikstofcrisis verlamt de economie, remt de woningbouw en vertraagt door de impasse ook het natuurherstel. Er is een doorbraak nodig.

Geen aanpak van stikstofemissie op basis van rekenmodellen

De stikstofemissies moeten omlaag, maar we willen af van de aanpak op basis van rekenmodellen. Nieuw Sociaal Contract wil de normen voor stikstofdepositie in de wet vervangen door reductiedoelen voor stikstofuitstoot, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen uitstoot van ammoniak (NH3) en stikstofoxiden (NOx). Deze uitstoot wordt gemeten en beperkt bij de bron.

Alle sectoren dragen bij aan de doelstelling

Dus alle sectoren – industrie, verkeer, zee- en luchtvaart en landbouw – dragen bij aan de doelstelling en nemen maatregelen. 

Stoppen piekbelasterregeling

NSC wil stoppen met de huidige aanpak en opkoop van piekbelasters die gebaseerd is op het neerslagmodel Aerius. Maar de bestaande afspraken die met de overheid gemaakt zijn, behouden we.

Toekomstige opkoopprogramma’s spitsen zich toe op concentratiegebieden, stoppers en verouderde bedrijven. Voor jonge boeren, duurzame boeren en bedrijven moet er een toekomst zijn; zij worden met een transitieplan ondersteund. 

 NSC ziet de koeien als de dragers van het Nederlandse cultuurlandschap. Daarom wil de partij het aantal varkens, kippen en geiten sneller terugbrengen dan de hoeveelheid melkvee.

Onder de streep is er dan minder vee. En er komen geen vergunningen voor megastallen meer. Degenen die er nog zijn, worden langzaam uitgefaseerd. Daar worden ondernemers natuurlijk voor gecompenseerd.

Alle sectoren zullen een bijdrage moeten leveren aan het verminderen van de CO2-uitstoot. We committeren ons aan het Klimaatakkoord van Parijs om de economie klimaatneutraal te maken.

• afhankelijkheid van fossiele bronnen wordt afgebouwd
• zon, wind, geothermie, groen gas, waterstof en kernenergie hebben de toekomst

NSC over het minimumloon

Nieuw Sociaal Contract erkent dat er een probleem is met mensen die niet kunnen rondkomen. Dat betekent dat óf de lonen te laag zijn, óf de kosten zijn te hoog. NSC denkt dat de kosten te hoog zijn, omdat het minimumloon hier al een stuk hoger ligt dan in bijvoorbeeld Spanje en Frankrijk.

Om de bestaanszekerheid te bevorderen, neemt NSC een aantal maatregelen, die verder gaan dan alleen aandacht voor een toereikend minimumloon. Het probleem is dat de kosten van levensonderhoud in Nederland zo hoog zijn. De partij wil werken aan strategieën voor de betaalbaarheid en beschikbaarheid van voedsel, wonen, energie en andere basisvoorzieningen.

Als het aan de partij ligt, wordt het minimumloon herzien. Misschien wordt het verhoogd, maar niet zo veel als andere partijen. Want met alleen het verhogen van de lonen loop je ook het risico dat je concurrentiepositie verslechtert. Dan betaal je over een paar jaar een hoge prijs.

Gezondheidszorg volgens Nieuw Sociaal Contract

Het kan ons allemaal overkomen dat we ziek worden of arbeidsongeschikt raken. Wij houden vast aan solidariteit in de sociale zekerheid en de gezondheidszorg door een collectieve basisverzekering met een niet-inkomensafhankelijke basispremie, aangevuld met inkomensafhankelijke bijdragen en met bijdragen uit algemene middelen.

Publieke basisverzekering voor arbeidsongeschiktheid

Inmiddels werkt zo’n 40% van de beroepsbevolking op basis van een tijdelijk contract, als uitzendkracht of zelfstandige. Voor zelfstandigen bestaan er geen inkomensgerelateerde uitkeringen bij het verlies van werk of bij arbeidsongeschiktheid. Wij willen dat er een publieke basisverzekering voor arbeidsongeschiktheid komt voor alle werkenden, zoals is voorgesteld door de commissie Regulering van Werk (2020). Over de vormgeving en uitwerking vindt overleg plaats met alle betrokken partijen. 

Standpunt NSC Ouderenzorg

Nederland vergrijst, want de levensverwachting neemt toe en de meeste ouderen worden relatief gezond oud. In de ouderenzorg hanteren we als uitgangspunt dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig wonen en de regie over hun leven houden.

• de eerstelijnszorg en de thuiszorg moeten goed gefaciliteerd worden
• NSC wil burgerinitiatieven steunen om woonzorgvormen te realiseren in de eigen wijk en dorpen
• er moet een landelijke investeringsfaciliteit komen voor dergelijke burgerinitiatieven die de financiering moeilijk rond krijgen
• verpleeghuizen moeten meer bedden krijgen vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz)
• een structurele financiering voor de wijkklinieken is noodzakelijk

Medische ethiek

Het maatschappelijke en politieke debat over medische ethiek en over beginnend en eindigend leven moet met de grootst mogelijke zorgvuldigheid worden gevoerd.

• investeren in de kennis van zorgprofessionals over het tijdig spreken met de patiënt en de familie over wensen nabij het levenseinde zoals het stoppen van levensverlengende behandeling, palliatieve zorg, palliatieve sedatie en euthanasie.
• de huidige wetgeving over abortus en euthanasie is evenwichtig en behoeft geen wijziging.
• NSC steunt de Wet voltooid leven niet.
• NSC is een voorstander van geslachtsverandering van transgenders, maar zijn tegen de voorgestelde verruiming van de Transgenderwet die de deskundigenverklaring schrapt.
• de partij is principieel tegen aanpassingen van het menselijk erfelijke materiaal waarbij deze aanpassingen ook worden doorgegeven aan volgende generaties (de zogeheten kiembaanmodificatie).

Hoe denkt NSC over Europa?

Europese samenwerking is voor Nederland van groot belang. Nieuw Sociaal Contract hecht aan een stevige Europese samenwerking met behoud van onze huidige nationale soevereiniteit. We moeten in Europa samen optrekken als het gaat om wereldhandel, het verminderen van de afhankelijkheid van strategische goederen en grondstoffen, het afdwingen van een gelijk speelveld voor onze bedrijven en het veiligstellen van technologie. Door samen te werken krijgen we meer grip op grensoverschrijdende problemen zoals migratie, de uitstoot van CO2 en de macht van de grote (tech)bedrijven. Maar NSC is geen voorstander van een ‘ever closer union’. De Europese Unie neemt alleen maatregelen als dat doeltreffender is dan nationale, regionale of lokale maatregelen. 

Toelichting verkiezingsprogramma Tijd voor herstel

In deze video geeft Pieter Omtzigt een toelichting op de verkiezingsprogramma en de positie van Nieuw Sociaal Contract in het politieke landschap.