Judith Uitermark, minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties namens NSC: wat zegt, doet en besluit zij?

Wet op de lijkbezorging is aan vernieuwing toe

Consultatie Wetsvoorstel bestemming lichamen van overledenen van start

Nieuwsbericht | 08-10-2024 | 09:00

Jaarlijks overlijden in Nederland zo’n 170.000 mensen. Het is van groot belang dat het lichaam van een overledene op een waardige en respectvolle manier wordt behandeld en dat zoveel mogelijk wordt gehandeld naar de wensen van de overledene. De Wet op de lijkbezorging die regelt wat er met het lichaam van een overledene moet gebeuren, is toe aan modernisering. Minister Judith Uitermark van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties geeft daarom vandaag het Conceptwetsvoorstel bestemming lichamen van overledenen in consultatie, ter vervanging van de huidige wet, mede namens de minister van Justitie en Veiligheid en de staatssecretaris Jeugd, Preventie en Sport.

Ter bescherming van de menselijke waardigheid van overledenen, de belangen van de nabestaanden en de volksgezondheid is het van belang om regels te stellen over de bestemming van het lichaam van een overledene. Op dit moment zijn die regels vastgelegd in de Wet op de lijkbezorging. Daarin staat onder andere dat bij overlijden een schouw plaatsvindt en eventueel aanvullend onderzoek om de aard van het overlijden, de doodsoorzaak en de identiteit van een overledene vast te stellen. En dat daarna het lichaam wordt begraven, gecremeerd of gedoneerd ten behoeve van de wetenschap of wetenschappelijk onderwijs.

Wijzigingen Wet op de lijkbezorging

Modernisering is allereerst nodig om meer ruimte te bieden aan de bestemming van het lichaam volgens de wens van de overledene. In het Wetsvoorstel bestemming lichamen van overledenen wordt de keuzemogelijkheid voor de bestemming van het lichaam na overlijden uitgebreid en wordt alkalische hydrolyse geïntroduceerd. Alkalische hydrolyse staat ook wel bekend als resomeren en zorgt ervoor dat het lichaam van een overledene oplost in een vloeistof. Er is in Nederland al enige jaren belangstelling voor alkalische hydrolyse. Zo bleek uit onderzoek van I&O Research in 2017 dat destijds een kwart van de Nederlanders deze mogelijkheid in overweging zou nemen als bestemming voor hun lichaam na overlijden. Na een positief advies van de Gezondheidsraad over alkalische hydrolyse is besloten om deze bestemmingsmogelijkheid in het wetsvoorstel op te nemen. Ten slotte wordt ook de naam van de wet gemoderniseerd.

Ook binnen de al bestaande bestemmingen, biedt het wetsvoorstel nieuwe keuzemogelijkheden. Zo wordt het begraven binnen 24 uur vergemakkelijkt en wordt gezamenlijk begraven en cremeren in 1 kist mogelijk.

Verder worden er wijzigingen voorgesteld om de procedures voor het vaststellen van de aard van het overlijden en de identiteit van de overledene te verbeteren en de integriteit van het lichaam van overledenen beter te waarborgen. De politie krijgt verschillende bevoegdheden om onderzoek te doen aan het lichaam van de overledene en de omgeving waar het lichaam is aangetroffen als er aanwijzingen zijn voor een mogelijk niet-natuurlijk overlijden. En de gemeentelijk schouwarts kan een nader onderzoek verrichten naar de aard van het overlijden als hij er niet van is overtuigd dat het overlijden een natuurlijke oorzaak heeft. Zo wordt geprobeerd te voorkomen dat misdrijven onopgemerkt kunnen blijven.

Consultatie Wetsvoorstel bestemming lichamen van overledenen

Het wetsvoorstel is tot stand gekomen na raadpleging van uiteenlopende partijen uit onder meer de uitvaartsector, religieuze organisaties, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de justitieketen. Het Conceptwetsvoorstel bestemming lichamen van overledenen staat op internetconsultatie.nl. Reageren op de consultatie kan tot en met 16 december 2024. Na de consultatie wordt het wetsvoorstel waar nodig aangepast en vervolgens aangeboden aan de Raad van State, waarna het bij de Tweede Kamer kan worden ingediend.

Minister Judith Uitermark (NSC) over de asielnoodwet

Dit interview gaat het over het volgende: De ambtenaren van de ministeries hebben adviezen geschreven over de asielnoodwet. De adviezen van de ambtenaren blijven normaal gesproken geheim, totdat de ministers een beslissing hebben genomen. De reden is dat de ambtenaren vrij hun adviezen aan de ministers moeten kunnen schrijven. 

Judith Uitermark, minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

 [bron: Rijksoverheid.nl]

Wie is Judith Uitermark?

Naam: Judith Johanna Marianne Uitermark
Geboorteplaats en leeftijd: Edam, 52 jaar
Woonplaats: Vijfhuizen
Burgerlijke staat: Getrouwd
Hobby's: Tijd doorbrengen met familie en vrienden, wandelen met de hond, lezen, reizen en skiën.

Opleiding en carrièreverloop

Judith Uitermark studeerde bestuurskunde en rechten in Amsterdam. Tijdens haar studie was zij drie jaar lid van de gemeenteraad in Haarlem. In 2001 stapte zij over naar de rechterlijke macht, waar zij tot september 2023 werkzaam was als rechter waar zij zich met name bezig hield met strafrecht en jeugdrecht. Daarnaast heeft zij als landelijk coördinator een belangrijke rol gehad in het opzetten van Mediation in Strafzaken als vorm van herstelrecht.

Maak kennis met Judith Uitermark

Waarom bent u de juiste persoon op dit departement?

Door mijn werk in zowel lokaal bestuur als in de rechtspraak weet ik hoe belangrijk het is dat de overheid er is voor de mensen. Dat de regels en overheidsmacht op de juiste manier worden ingezet, zodat ze ten dienste staan van de inwoners en bijdragen aan leefbaarheid en een krachtige samenleving. Als rechter heb ik me jarenlang in iedere zaak ingezet om recht te doen aan mens en maatschappij. Ik zie dat de overheid voor veel mensen veel te ingewikkeld en te zakelijk is geworden en dat met name de meest kwetsbare burgers in de knel komen. De spanningen in de samenleving die polariseren zijn voelbaar en de rechtsstaat staat onder steeds hogere druk. Het is hoog tijd dat we de rechtsstaat herstellen, dat we de verbinding zoeken in plaats van naar de verschillen te kijken en dat we de zorgen van mensen horen en zien. Dat er besluiten komen die de grote maatschappelijke problemen echt helpen oplossen. Daarvoor is een omslag nodig. Dat begint bij goed bestuur, met duidelijke probleemanalyses vanuit de praktijk gevolgd door besluitvorming die daarbij aansluit en met meer aandacht voor grondrechten en de rechtsstaat. Tegelijkertijd kan de overheid niet alles. Een goede balans is nodig. Vanuit mijn diepste overtuiging zal ik me hard maken voor een rechtvaardige overheid die naast de mensen staat, zodat mensen zich vrij, veilig en gehoord voelen.

Wat is voor u de grootste uitdaging die u denkt tegen te komen op uw departement?

NSC heeft op Binnenlandse Zaken een grote en ambitieuze agenda voor goed bestuur en het verankeren van de rechtsstaat. Hierin willen we echt een verschil maken. De uitdaging is om onze agenda door te voeren.

Wat is het eerste dat u gaat doen op uw eerste werkdag als minister?

Ik zal beginnen met ontmoeten, vragen en luisteren. En niet alleen naar de betrokken ambtenaren op het departement en de organisaties die met het departement verbonden zijn, maar ook daarbuiten. Naar de uitvoeringsorganisaties, naar de regio, naar lokale en provinciale overheden en naar de Nationale Ombudsman om zo goed mogelijk te weten wat de meest actuele zorgen en kansen zijn. En om te horen wat hun ideeën zijn bij het realiseren van het hoofdlijnenakkoord.

Wat hoopt u te bereiken met uw departement?

Dat ons land goed wordt bestuurd met meer aandacht voor oplossingen die echt werken en voor de rechtsstaat, waarbij de overheid de mensen in Nederland niet als klant ziet maar als burgers. Burgers die samen onze samenleving vormen. Burgers die de steun van de overheid nodig hebben maar ook een overheid die de steun van burgers nodig heeft.

Wat is er anders in Nederland en voor de Nederlanders na uw ambtstermijn?

Dat de overheid weer meer naast de burger is komen te staan, dat de Nederlandse rechter kan toetsen aan de Nederlandse grondwet zodat burgers beter beschermd worden en dat de band tussen de kiezer en de gekozene is verbeterd.

Uw motto?

Een sterke samenleving heeft Goed Bestuur nodig. [bron: Nieuw Sociaal Contract]

Loopbaan Judith Uitermark