Voorlopige uitslag Tweede Kamerverkiezingen 2023

Peilingen Tweede Kamerverkiezingen 2023

De peilingen van 21 november 2023, dus een dag voor de verkiezingen, zagen er als volgt uit. Maurice de Hond vertelt in deze video dat hij de grote overwinning van PVV heeft voorzien en dat ook de concurrerende partijen deze overwinning hadden kunnen voorzien.

Het verlies van de coalitiepartijen

Alle vier de coalitiepartijen worden tijdens de Tweede Kamerverkiezingen afgestraft voor het beleid dat de kabinetten-Rutte III en IV hebben gevoerd.

VVD was vanaf 2010 de grootste partij

De VVD is onder leiding van Mark Rutte sinds 2010 de grootste partij van Nederland en is daarom voor een groot deel verantwoordelijk voor het beleid dat in de afgelopen twaalf jaar is gevoerd. Na twaalf jaar VVD kent Nederland een asielcrisis, een klimaatcrisis, een koopkrachtcrisis en een wooncrisis. Daarnaast zijn er veel burgers slachtoffer geworden van de Toeslagenaffaire en ook de bewoners in Groningen zijn niet te spreken over het gevoerde beleid. Maar de nieuwe lijsttrekker Dilan Yesilgöz wenst tijdens de verkiezingscampagne niet achterom te kijken; ze wil vooruit kijken.

Dilan Yesilgöz is klaar om minister-president te worden

Naar eigen zeggen is Dilan Yesilgöz klaar om minister-president te worden. Maar de kiezer stemt anders. De VVD verloor onder leiding van Dilan Yesilgöz 10 zetels: van 34 naar 24 zetels. Yesilgöz gaf tijdens de verkiezingscampagne verschillende signalen over een samenwerking met de PVV. De ene keer zette ze de deur voor de PVV op een kier, de andere keer was ze stellig over het verkiezingsprogramma van de PVV. "Ik kan daar helemaal niets mee", was haar reactie.

VVD wil niet regeren met PVV

De ochtend na de verkiezingen, nog voordat er een verkenner was aangesteld, berichtte Dilan Yesilgöz via de media dat haar partij niet wil regeren met de PVV. Wel zal de partij met hun 24 zetels in de Tweede Kamer een kabinet over rechts steunen als gedoogpartij. 

D66 danst niet langer op tafel

In 2021 danste de toenmalige lijsttrekker van D66, Sigrid Kaag, op tafel omdat haar partij met 24 zetels de tweede partij van Nederland was. Tijdens de Tweede Kamerverkiezingen 2023 verloor D66 onder leiding van Rob Jetten 15 zetels en mag de partij het volk met 9 zetels in de Kamer vertegenwoordigen.

Rob Jetten: 'PVV wint door de keuzes van de VVD'

Rob Jetten feliciteert de vier partijen die in deze verkiezingen zetels hebben gewonnen, namelijk GroenLinks-PvdA, NSC, BBB en PVV. Maar Jetten gelooft niet in de gematigde toon van Wilders. "Want Geert Wilders heeft altijd extreme ideeën: hij wil uit Europa stappen en wil stoppen met het klimaatbeleid", zegt Jetten in zijn speech. "Geert Wilders wil hele bevolkingsgroepen over één kam scheren, dat is politieke intolerantie", gaat Jetten verder met zijn betoog. "Maar de overwinning van de PVV is niet alleen het werk van Geert Wilders. Die overwinning komt ook door de keuzes van de VVD. De VVD heeft er afgelopen zomer voor gekozen om campagne te voeren over de ruggen van vluchtelingen. Dilan Yesilgöz heeft de deur voor de PVV wagenwijd open gezet en zij heeft daarmee politieke intolerantie genormaliseerd, terwijl die nooit normaal mag zijn", verwijt Jetten de VVD. 

CDA lijsttrekker Bontenbal kan niet rechttrekken wat in de afgelopen 10 jaar verkeerd is gegaan

Dat zijn de woorden van CDA-leider Henri Bontenbal een dag voor de verkiezingen op Radio 1. Want ook het CDA is een coalitiepartij van kabinet-Rutte IV dat genadeloos wordt afgestraft met een verlies van 10 zetels. Niet alleen het kabinet heeft de problemen van Nederland niet op weten te lossen. Ook binnen de partij was het een rommeltje. Voordat de VVD de stekker uit het kabinet-Rutte IV trok, leek het er even op dat voormalig partijleider Wopke Hoekstra het regeerakkoord open wilde breken.

Bontenbal is optimistisch

Henri Bontenbal blijft optimistisch over het CDA, ook na de historische nederlaag van 22 november 2023. "Het CDA is toekomstgericht en ik zie dat als een grote opdracht om door te gaan op de ingeslagen weg. Wij zullen altijd onze verantwoordelijkheid nemen en dat kan vanuit verschillende rollen, dus ook als wij in de oppositie zouden komen. Het algemeen belang gaat altijd boven het partijbelang of boven privébelangen."

CDA vormt geen coalitie met PVV

De CDA-leider blijft bij zijn standpunt: "Wat ik voor de verkiezingen heb gezegd, zeg ik ook na de verkiezingen. Ik ga niet regeren met de PVV."

ChristenUnie lijdt onder het ongelukkige huwelijk

Voorlopige uitslag Tweede Kamerverkiezingen 2023

Maar liefst 17 partijen mogen vanaf 6 december 2023 het volk vertegenwoordigen in de Tweede Kamer. De blauwe staven geven het huidige aantal zetels van de partijen in de Tweede Kamer aan, dus niet het aantal zetels dat gewonnen is bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2021.

PVV de grote winnaar: van 17 naar 37 zetels

De partij van Geert Wilders, de Partij voor de Vrijheid, wint de Tweede Kamerverkiezingen van 2023 op spectaculaire wijze. Na de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 vertegenwoordigde de PVV met 17 zetels het volk. Op 6 december 2023 nemen 37 PVV-Kamerleden plaats in de Tweede Kamer. Geert Wilders kon het zelf nauwelijks geloven.

Op X kondigt Geert Wilders aan dat zijn partij 35 zetels heeft. Deze uitslag is na de exitpoll van 21.00 uur. Na de laatste telling van de stemmen blijkt dat PVV voorlopig 37 zetels heeft behaald. 

GroenLinks-PvdA op de tweede plaats

Na de Tweede Kamerverkiezingen 2021 zat GroenLinks met 8 zetels in de Tweede Kamer en Partij van de Arbeid met 9 zetels. De twee partijen namen met een gezamenlijke lijst deel aan de Tweede Kamerverkiezingen van 2023. Volgens de peilingen in juli 2023 zou de gefuseerde partij goed zijn voor 28 zetels. Uiteindelijk staat de partij onder leiding van Frans Timmermans op nummer 2 met 24 zetels.

Frans Timmermans wilde minister-president worden

Een grote teleurstelling voor zowel de partij als voor de lijsttrekker. Want Frans Timmermans was vanuit Europa naar Nederland gekomen met de ambitie om minister-president te worden. Frans Timmermans is tijdens de verkiezingscampagne heel duidelijk geweest. "Ik ga niet regeren met de PVV."

Timmermans heeft nu alleen nog een kans om minister-president te worden, als het Geert Wilders niet lukt om een rechts kabinet te vormen. 

Frans Timmermans 'Ik heb jullie nodig'

De teleurstelling van Frans Timmermans hoorde je terug in elke regel van zijn speech. Hij begon zijn speech met "Ik heb jullie nodig, houd elkaar even vast." Daarna sommeerde hij zijn achterban om 'ja' te zeggen als mensen aan hen zouden vragen of ze hier nog wel horen. "Doe me een plezier", vraagt Timmermans aan de leden van GroenLinks-PvdA. "Doe me een plezier en zeg er dan meteen bij GroenLinks-Partij van de Arbeid die linkse samenwerking is aangegaan om tegen jullie te kunnen zeggen 'We've got your back'. Nadat hij gezegd heeft, dat mensen die vluchten voor oorlog en geweld welkom zijn in Nederland, zegt hij: "Maar we blijven netjes, ik feliciteer Geert Wilders met zijn verkiezingsoverwinning."

Boe-geroep van leden na de felicitaties aan Geert Wilders

Vanuit de zaal klinkt een 'boe-geroep'. "Nee", gaat Timmermans verder, "wij zijn democraten. De democratie heeft gesproken. Nu breekt het uur aan dat wij de democratie gaan verdedigen. Wij zullen schouder aan schouder, met alle andere democraten die het met ons eens zijn, de rechtsstaat verdedigen. Want de rechtsstaat is heilig voor ons. En ja, ik ben teleurgesteld in de uitslag, ik had op meer gehoopt."

BBB Caroline van der Plas blij met 7 zetels in de Tweede Kamer

Hoe kwam de BBB in juni aan al die zetels?

Je ziet dat in de peiling van juni 2023 drie van de vier coalitiepartijen samen 35 zetels verloren.

• VVD van 34 naar 22 zetels is een verlies van 12 zetels
• D66 van 24 naar 10 zetels is een verlies van 14 zetels
• CDA van 15 naar 6 zetels is een verlies van 9 zetels

Een groot deel van die zetels gaat naar de BoerBurgerBeweging van Caroline van der Plas. Áls er op dat moment Tweede Kamerverkiezingen gehouden zouden worden.

Waar zijn de zetels gebleven?

In augustus 2023 kwam het nieuws dat Pieter Omtzigt met een nieuwe partij, Nieuw Sociaal Contract, deelnam aan de Tweede Kamerverkiezingen van 2023. Caroline van der Plas had graag gezien dat Omtzigt zich bij haar partij zou voegen. Maar Omtzigt besloot een eigen partij op te richten en de kiezers waren dolenthousiast. En zo moest BBB weer wat 'peilingzetels' inleveren. 

Met de trekker naar Den Haag

Uiteindelijk heeft ze in november 2023 nog genoeg stemmen voor haar partij weten te winnen en is de partij gegroeid van 1 naar 7 zetels. Na de verkiezingen van 2021 kwam Van der Plas op de trekker naar de Tweede Kamer en nam ze plaats op de voor haar gereserveerde zetel. Na de uitslag van de verkiezingen van 2023 kwamen de 7 potentiële Kamerleden met 7 trekkers naar Den Haag.

Nieuw Sociaal Contract vanuit het niets naar 20 zetels