Waardenloze politiek. Hoe de Nederlandse politiek de kunst van het conflict verloor door Tom van der Meer

Waardenloze politiek. Hoe de Nederlandse politiek de kunst van het conflict verloor

Het politieke midden heeft het belang van inhoudelijk politiek conflict verwaarloosd. Daardoor is het richtingloos, waardenloos en alternatiefloos geworden. De democratie is klemgeraakt tussen technocratie en populisme. Kunnen de middenpartijen zich nog bevrijden uit deze crisis?

Analyse van de Rutte-jaren

Dit boek biedt een scherpe analyse van de Nederlandse politiek in de afgelopen decennia, en de Rutte-jaren in het bijzonder. In hun poging een zo groot mogelijke groep kiezers na te jagen, maakten middenpartijen zich juist inwisselbaar. Elf jaar lang namen zij hun toevlucht tot middencoalities. Op de grote politieke vraagstukken van onze tijd – van het Groninger gas tot stikstof en corona – vertrouwden deze opeenvolgende regeringen op technocratie. Het gevolg was dat een echte keus aan de kiezer werd ontnomen. Tom van der Meer laat zien waarom juist deze alternatiefloze politiek een voedingsbodem gaf aan het succes van BBB, NSC en PVV in 2023.

Video 👁 Tom van der Meer vertelt bij WNL over zijn boek

Conflict is onmisbaar voor een gezonde democraie

Tom van der Meer legt in zijn boek Waardenloze politiek uit dat conflict onmisbaar is voor een gezonde democratie. Zonder conflict zijn er geen keuzes of alternatieven. De afgelopen jaren stond het conflict in de politiek echter vaak niet in het teken van inhoud, maar draaide het om poppetjes, peilingen en wie de premier wordt. Dit heeft geleid tot een politiek landschap waarin technocratische middenpartijen en populistische oppositie elkaar versterken, zonder dat er echte inhoudelijke strijd ontstaat.

Geen alternatieven en geen inhoudelijk debat

Technocratische partijen stellen beleid voor als "het beste beleid", zonder ruimte te bieden voor alternatieven. Dit heeft populistische partijen de kans gegeven om zich hiertegen af te zetten met kritiek op corruptie en een gebrek aan daadkracht, maar ook zij dragen niet bij aan een inhoudelijk debat. Van der Meer benadrukt dat middenpartijen juist inhoudelijke meningsverschillen zichtbaar moeten maken om een gezond politiek conflict te creëren.

Inhoud speelde geen rol in verkiezingscampagne 2021

Een voorbeeld hiervan was de verkiezingscampagne van 2021, waarin inhoud nauwelijks een rol speelde. Mark Rutte voerde een leiderschapscampagne zonder inhoudelijke discussie, en andere kandidaten, zoals Sigrid Kaag en Hugo de Jonge, deden hetzelfde. Grote thema's als klimaat, stikstof en corona werden besproken vanuit technocratische redeneringen, zonder dat ideologische tegenstellingen duidelijk werden gemaakt.

Compromissen krijgen betekenis als meningsverschillen helder zijn

Van der Meer pleit voor een politiek waarin compromissen pas betekenis krijgen als de onderliggende meningsverschillen helder zijn. Hij ziet parallellen tussen de huidige situatie en eerdere politieke omwentelingen, zoals de opkomst van Fortuyn in 2002. Hoewel Nederlanders bereid zijn tot compromissen, mist de politiek nu een ideologische strijd over waarden en ideeën. Volgens Van der Meer is een dergelijke strijd wel mogelijk, maar ontbreekt het aan partijen die dit debat voeren.

Maak politiek weer inhoudelijk

Zijn boodschap: de politiek moet weer inhoudelijk worden, met echte keuzes en duidelijke verschillen, om het vertrouwen van de kiezer terug te winnen.

👁 Bekijk hieronder de video

Wat vind jij van dit boek?