Inbreng Pieter Omtzigt tijdens het debat eindverslag informateur Kim Putters

Op 14 maart 2024 heeft Kim Putters zijn verslag over de afgelopen formatieronde aangeboden. Hij heeft mogelijkheden voor een vruchtbare politieke samenwerking onderzocht. Die is in onze ogen keihard nodig om de grote problemen van Nederland aan te pakken. Zijn analyse van de problemen van burgers in Nederland en de bestuursproblemen is het lezen meer dan waard.

De afgelopen tijd hebben we onder zijn leiding goede gesprekken gehad en is er hard gewerkt. De vier partijen PVV, VVD, BBB en Nieuw Sociaal Contract hebben afgesproken om verder te spreken over een beknopt programma-akkoord, waar een extraparlementair kabinet verantwoordelijkheid voor moet gaan dragen. De vier partijleiders blijven Kamerlid en zullen geen minister worden in het nieuwe kabinet. Het kabinet zal voor de helft bestaan uit politici van deze partijen en voor de helft uit mensen van buiten, die maatschappelijke verankerd zijn. Over wie er premier wordt, wordt later een besluit genomen.

Waarom een extraparlementair kabinet?

Het feit dat Kim Putters een extraparlementair kabinet voorstelt is een echte doorbraak, waar we trots op zijn. Als NSC hebben we in ons verkiezingsprogramma staan dat wij voorstander zijn van een akkoord op hoofdlijnen, zodat er een open debat plaatsvindt. Daarnaast pleiten we voor een andere verhouding tussen regering en parlement en voor vakministers van buiten. Al die drie elementen zitten in het bereikte akkoord.

Al in 2021, bij de vorige formatie, pleitte Pieter Omtzigt publiek voor een extraparlementair kabinet, waar de partijleiders in de Kamer bleven. Dat bleef NSC doen in de brief van 29 november aan verkenner Plasterk in brieven van 10 januari (pagina 4), een brief aan de formerende partijen op 7 februari en een recente brief aan Putters.

Eerdere extraparlementaire kabinetten hebben Nederland door woelige tijden geholpen: de kabinetten-Cort van der Linden (1913-1918) steunden op een minderheid in de Kamers. Toch hielden ze Nederland buiten de oorlog en brachten ze grote hervormingen tot stand, zoals het begin van de invoering van algemeen kiesrecht voor mannen en vrouwen, een nieuw kiesstelsel, het besluit om delen van de Zuiderzee in te polderen en de invoering van inkomstenbelasting.

Ook nu zijn de uitdagingen van Nederland ontzettend groot: er is een wooncrisis, de migratie is te hoog en er zijn grote problemen met bestaanszekerheid. Wij denken dat juist een regering die zowel politiek als inhoudelijk is en die niet wordt opgescheept met een dichtgetimmerd, onuitvoerbaar regeerakkoord, deze en andere problemen het best kan aanpakken. En juist zo’n kabinet kan ook voorstellen doen voor beter bestuur en het in praktijk brengen.

De eerdere afspraken met waarborgen van de Grondwet, de grondrechten en de democratische rechtsstaat staan nog steeds recht overeind. Ze vormen de basis voor de vier partijen om in een extraparlementair kabinet samen te werken aan oplossingen voor de toekomst. 

Hoe nu verder?

Volgende week vindt er een debat over het verslag van de informateur plaats in de Tweede Kamer. Na dat debat zullen de onderhandelingen over de hoofdpunten, de doelen van het nieuwe kabinet beginnen. Die bouwen natuurlijk voort op eerdere inhoudelijke gesprekken.

In de formatiefase zal het kabinet op basis van het hoofdlijnenakkoord een regeerprogramma opstellen.

Een hartelijke groet, mede namens de Tweede Kamerfractie van NSC,

Pieter Omtzigt

Partijleider van Nieuw Sociaal Contract