Een meerderheid van de leden van GroenLinks-PvdA (52%) wil in het verkiezingsprogramma voor de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023 de afschaffing van het koningshuis opnemen.
GroenLinks-PvdA wil een republiek
Nederland wordt, als het aan GroenLinks ligt, op termijn een republiek. GroenLinks vindt het niet meer van deze tijd dat iemand enkel omwille van diens familie, staatshoofd wordt.
Dit zou betekenen dat Nederland een republiek wordt met een president als gekozen staatshoofd. Maar zolang Nederland geen republiek is, wil GroenLinks-PvdA een ceremonieel koningschap.
€ 7 miljoen belastingvrij
Op dit moment krijgen koning Willem-Alexander, koningin Maxima en oud-koningin Beatrix samen bijna 7 miljoen euro per jaar. En daar hoeven zij geen belasting over te betalen.
De rol van de Koning als staatshoofd
De koning heeft als staatshoofd in Nederland politieke macht:
- hij ondertekent alle wetten
- de koning is voorzitter van de Raad van State, het belangrijkste adviescollege van de regering
- hij benoemt de leden van de regering
- ook de burgemeesters worden door de Koning benoemt
Ceremoniële rol van de Koning
Bij de ceremoniële rol van de koning heeft de koning geen politieke macht meer. De koning ondertekent dan geen wetten meer, is geen voorzitter van de Raad van State meer en benoemt geen functionarissen meer.
Rol van de Koning bij kabinetsformatie
Op voorstel van onder andere GroenLinks is de rol van de Koning bij de kabinetsformatie beperkt. In 2012 heeft de Tweede Kamer zichzelf namelijk een leidende rol toegekend bij de formatie.
Maar na de mislukte formatie van 2021 die 299 dagen duurde, heeft Chris Stoffer van de SGP na de Algemene Politieke Beschouwingen van 2023 een motie ingediend. De motie houdt dat in, dat de Raad van State om advies gevraagd wordt: "Hoe kan de verkenningsfase in de formatie beter verlopen?"
GroenLinks heeft tegen deze motie gestemd, maar de motie is met een meerderheid van 87 stemmen door de tweede Kamer aangenomen.
Motie over de Raad van State met spoed om voorlichting te vragen over de huidige verkenningsfase in de kabinetsformatie
Motie ingediend door:
- Chris Stoffer, SGP
- Sophie Hermans, VVD
- Mirjam Bikker, ChristenUnie
- Henri Bontenbal, CDA
Stemming over motie
🙋 34 VVD
👎 24 D66
🙋 16 PVV Partij van de Vrijheid
🙋 14 CDA
👎 9 PvdA Partij van de Arbeid
👎 9 SP Socialistische Partij
👎 8 GroenLinks
👎 6 PvdD Partij voor de Dieren
🙋 5 ChristenUnie
👎 5 FVD Forum voor Democratie
🙋 4 BBB BoerBurgerBeweging
🙋 3 SGP
🙋 3 DENK
🙋 2 Groep Van Haga
🙋 2 Volt
🙋 1 BIJ1
🙋 1 Ephraim
👎 1 Fractie Den Haan
👎 1 Kamerlid Gündogan
🙋 1 JA21
🙋 1 Lid Omtzigt
Leden Koninklijk Huis belasting betalen
Ook vindt GroenLinks-PvdA dat de financiële vergoedingen voor de leden van het Koninklijk Huis beperkt kunnen worden. De leden van het Koninklijk Huis gaan belasting betalen over hun inkomsten en over hun vermogen, als het aan GroenLinks ligt.