Standpunten politieke partijen: monarchie of republiek

Wat zijn de standpunten van de politieke partijen over het onderwerp 'koningshuis'? GroenLinks en SP geven duidelijk aan dat zij voorstanders zijn van een republiek. Daarentegen zijn VVD, ChristenUnie, CDA en SGP een voorstander van de monarchie. Niet elke partij heeft een duidelijk standpunt ingenomen over de monarchie, maar er zijn ook partijen die de koning een ceremoniële rol willen toebedelen. In dit artikel lees je meer over de standpunten van de politieke partijen over het koningshuis.

Afbeelding @Martijn Beekman RVD

Standpunten politieke partijen over het koningshuis

Voor de monarchie zijn:

BBB

Het experiment van de Tweede Kamer om de formatie in eigen handen te nemen heeft gefaald. BBB wil weer een onafhankelijke partij de leiding laten nemen in de formatie. Onze Koning is daarvoor voortreffelijk geschikt. Hieruit kunnen we opmaken dat BBB tevreden is over de monarchie.

VVD

Het standpunt van de VVD vinden we terug in een gearchiveerd artikel op vvd.nl. Ook de VVD is blijkbaar een voorstander van de monarchie.

CDA

Op de website cda.nl lees je dat CDA trots is op onze Oranjemonarchie. "Nederland is een moderne democratie met een moderne monarchie. Wij zijn trots op onze Oranjemonarchie. De huidige staatsrechtelijke verhoudingen willen we graag zo houden. Nationale feestdagen als Koningsdag en de viering van 4 en 5 mei zijn van bijzondere betekenis, omdat ze zorgen voor een gevoel van nationale saamhorigheid."

ChristenUnie

In 2019 schreef Mirjam Bikker het volgende over de monarchie: "Nederland is een constitutionele monarchie, de ChristenUnie is daar blij mee. Juist in tijden van polarisatie, van uiteenlopende visies, van overtuigingen en van grote politieke diversiteit is de Koning een van de belangrijke instituties, dragend in ons staatsbestel. Die zo bijdraagt aan maatschappelijke samenhang, aan zekerheid en verbondenheid, aan een stabiel staatsbestel."

SGP

Deze blog schrijf ik op een zondag, dus kan ik het verkiezingsprogramma van de SGP niet op hun website raadplegen. Maar niet getreurd, want ook het Nederlands Dagblad bevestigt dat de partij een voorstander is van het koningshuis. "Als er een politieke partij is die zich nauw verbonden weet met het Huis van Oranje dan is het de SGP."

PVV

De PVV schrijft in het verkiezingsprogramma: "Koningshuis belastingplichtig en verlaging bijdrage aan Koningshuis met 20%." Daarmee zegt de PVV niet dat de partij liever een republiek wil.

JA21

In het verkiezingsprogramma schrijft JA21 "Daarom wil JA21 gekozen burgemeesters en gekozen Commissarissen van de Koning.". Daaruit maak ik op dat de koning mag blijven wat JA21 betreft. 

Afbeelding @ANP

Partijen tegen het koningshuis

GroenLinks-PvdA

GroenLinks geeft duidelijk aan dat de partij een voorkeur heeft voor een republiek. Maar de PvdA is niet zo stellig op dat punt. Op het partijcongres van GroenLinks-PvdA op 14 oktober 2023 wordt het amendement over het koningshuis besproken. 

Het partijbestuur stemt negatief over de invoering van een republiek: "In een rechtvaardige samenleving wordt iedereen gelijk behandeld. Het koningshuis, met een onschendbaar staatshoofd dat op basis van erfopvolging gekozen wordt, past hier niet bij. We streven daarom naar het invoeren van een parlementaire republiek."

Het bestuur geeft de voorkeur aan amendement 1172, paragraaf 3.2.4, dat inhoudt:

We willen de democratie versterken. Het aantal zetels in de Tweede Kamer breiden we uit
en er komt meer inhoudelijke ondersteuning, ook voor de wetenschappelijke instellingen
van politieke partijen. Lokale, regionale en waterschapspartijen ontvangen meer financiële
ondersteuning voor hun belangrijke werk. Ook de vergoeding van raadsleden, statenleden en
waterschapsbestuurders gaat omhoog, en zij krijgen recht op een goede pensioenopbouw.
De democratisering van de waterschappen die we de vorige kabinetsperiode hebben ingezet
maken we af: alle zetels in de waterschappen worden via verkiezingen door burgers gekozen.
De gemeenteraad blijft aan zet bij het kiezen van de burgemeester. We vergroten de capaciteit bij de politie om intimidatie, bedreiging of geweld richting volksvertegenwoordigers op
te sporen. De koning krijgt een ceremoniële rol. Alle leden van het koningshuis gaan, net als
iedere Nederlander, belasting betalen en hun geldstromen worden transparant en inzichtelijk.[bron]

SP

Op de website van de SP lees je: "Een monarchie in een democratie is niet logisch. Wij vinden dat elke politieke ambtsdrager, dus ook het staatshoofd, gekozen zou moeten worden. Het huidige staatshoofd moet vooral een ceremoniële functie hebben, als symbool en vertegenwoordiger van Nederland. Daar passen geen politieke functies bij, de Koning hoeft geen lid te zijn van de regering. De leden van het Koninklijk Huis moeten voortaan ook gewoon belasting gaan betalen, net als iedereen. De bijzonder riante vergoedingen voor het Koninklijk Huis kunnen een stuk lager worden. Een Koningshuis kost geld, maar het persoonlijke inkomen van de Koning en de andere leden van het Koninklijk Huis hoeft niet hoger te zijn dan dat van de minister-president."

Afbeelding: royal-online.nl

Ceremoniële rol voor de koning

Partij voor de Dieren

Hier lees je de visie van de Partij voor de Dieren op het koningshuis:

• voorstander van ceremonieel koningschap
• de koning heeft geen politieke rol, dus ook niet in de kabinetsformatie en als voorzitter van de Raad van State
• het budget van het koninklijk huis zal aanzienlijk moeten worden verlaagd
• leden van het koninklijk huis moeten net als iedere Nederlander belasting betalen, zoals de grondwet ook voorschrijft
• het koninklijk jachtdepartement, betaald van belastinggeld, wordt opgeheven. Het kan niet zo zijn dat 97% van de Nederlanders tegen de jacht is, terwijl leden van het koninklijk huis nog steeds fanatiek jagen. Want ook privé-activiteiten van leden van het koninklijk huis moeten stroken met de voorbeeldfunctie en verbindende functie die zij hebben.
• Majesteitsschennis moet geschrapt worden uit de wet
• geen voorstander van erfopvolging bij overheidsfuncties, en in het bijzonder niet van aangetrouwd koningschap.

Forum voor Democratie

Forum voor Democratie heeft niets over de monarchie in het verkiezingsprogramma staan. Maar als je even op internet zoekt, vind je het volgende:

"FVD vindt dat het koningshuis politiek neutraal moet zijn. Lidmaatschappen van “praatclubs” zoals het WEF en de Bilderbergconferentie horen daar niet bij. Pepijn van Houwelingen wijst premier Rutte op zijn ministeriële verantwoordelijk: hij moet erop toezien dat de koning zijn politieke activiteiten staakt."[bron]

D66

D66 wil de ceremoniële waarde van het koningschap behouden, maar ziet geen waarde in de politieke rol die de koning nog steeds bij wet vervult. Daarnaast zou het voor het draagvlak voor het koningshuis goed zijn als het inkomen van de koning wordt bijgesteld en de koning, net als andere Nederlanders, belasting en sociale premies betaalt.[bron]

Je e-mailadres wordt niet op de website geplaatst.