Op 18 oktober 2023 wordt tijdens een debat in de Tweede Kamer de "gang van zaken tijdens de verkennersfase in de formatie van 2021" besproken. Thierry Baudet van Forum voor Democratie doet een voorstel en eindigt met de woorden: "Doe de democratie écht recht".
Meerderheidsregering past niet in onze democratie
Hoe komen we nu tot een regering en wat is allemaal misgegaan? In mijn ogen past het hele idee van een meerderheidsregering helemaal niet in de structuur van onze democratie.
Het idee dat je na de verkiezingen komt tot 76 zetels of meer. En die 76 zetels gaan vier jaar lang regeren. Zij bepalen wat er gebeurt. Dat is überhaupt in strijd met wat je in een democratie zou moeten hebben.
Steeds verschillende meerderheden
Wat je zou moeten hebben is 150 mensen die in wisselende samenstellingen steeds verschillende meerderheden vormen op verschillende terreinen.
Forum voor Democratie vindt dat je na de verkiezingen, als de nieuwe kamer geïnstalleerd wordt, een hele serie debatten voert op hoofdlijnen. Met moties waar wel of geen meerderheden uitkomen.
Is er in deze nieuwe samenstelling een meerderheid voor het voortzetten van het klimaatbeleid? Ja of nee?
Is er een meerderheid voor een immigratiestop? ja of nee?
Is er een meerderheid voor wel of niet doorgaan met steun voor Oekraïne?
Enzovoorts
Kiezer ziet de resultaten van verkiezingsuitslag
Het mooie is dan dat de Nederlandse kiezer dus ook in de weken na de verkiezingen meteen ziet wat de resultaten zijn van de verkiezingsuitslag. Wat wat wordt de richting waarin Nederland zich de komende jaren gaat bewegen?
Dan kun je beleid samenstellen. Daar heb je helemaal geen verkenner voor nodig, daar heb je helemaal geen informateur voor nodig. Dat zou de griffie van de Tweede Kamer gewoon zelf kunnen doen. De griffie houdt de standpunten bij waar meerderheden voor zijn in de nieuwe Tweede Kamer.
Ministeries en premier
Dat kun je dan vervolgens gaan alloceren (=toewijzen, red.) naar ministeries. Vervolgens kan vanuit de Kamer een premier worden gekozen zoals wij ook een Kamervoorzitter kiezen uit ons midden. Wij kiezen een premier in twee stemrondes: eerst een algemene stemronde en dan een tweede ronde waarin bijvoorbeeld drie kandidaten overblijven, en dan uiteindelijk twee. Dan kiest de Kamer zijn of haar premier en vervolgens leidt die premier sollicitatiegesprekken voor ministeries. Dit is dan in lijn met artikel 3 van de Grondwet. Namelijk alle Nederlanders zijn in openbare dienst benoembaar. Dan kunnen de ministers het beleid uitvoeren waar de Kamer op hoofdlijnen over heeft gestemd.
Ja natuurlijk zullen er af en toe nieuwe onderwerpen komen en dan zal de Kamer weer moeten kijken: "oké, wat zijn hier de afwegingen voor."
Natuurlijk zullen er momenten zijn dat men zich afvraagt of de minister wel doet waar die voor is aangesteld. En dan krijg je kritische vragen.
Dualisme
Dan heb je daadwerkelijk dualisme, dan heb je daadwerkelijk een democratische afspiegeling van wat er is besloten bij verkiezingen. Dan zijn die verkiezingen centrale beslismomenten en dan gaat de Kamer daarop richting geven.
Dan functioneert de democratie zoals hij bedoeld is. Dat is hoe de Grondwet in elkaar zit en dit is ook de gedachte geweest van Thorbecke.
Wat wij nu hebben, die hele praktijk van partijpolitiek en een formatie. Dan ga je uitwisselen: "Mag ik van jou die energietransitie, dan mag jij van mij belasting".
Zo staat de kiezer in de kou en de helft van de Tweede Kamer staat vier jaar lang in de kou. Je hebt altijd maar dezelfde poppetjes die vanuit die kartelpolitiek, vanuit die partijpolitiek op ministersposten terecht komen. In plaats van dat je heel Nederland uitnodigt om mee te doen.
En de transparantie is volkomen weg, want hoe je het ook went of keert... Of de koning het nou doet of iemand anders... er gebeurt dan achter de schermen in de achterkamers, wat eigenlijk hier zou moeten gebeuren. Waar we een Tweede Kamer voor hebben.
Dus vandaar mijn voorstel: gooi het over een hele andere boeg. Dan doen we de democratie pas echt recht.
