Oplossing asielcrisis: de spreidingswet van staatssecretaris Van den Burg

De spreidingswet is een wetsvoorstel van de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid Van der Burg. Hij heeft het wetsvoorstel op 28 maart 2023 ingediend. De aanleiding is de chaos in het asielzoekerscentrum Ter Apel. Daar kunnen ze op hoogtijdagen het aantal asielzoekers niet aan. Het Centraal opvang Asielzoekers (COA) is dan afhankelijk van de vrijwillige medewerking van gemeenten in het land om opvang voor de asielzoekers te regelen. Maar in de praktijk blijkt dat niet alle gemeenten staan te springen om hulp te bieden. De staatssecretaris zit met de handen in het haar en heeft daarom een wetsvoorstel ingediend om de gemeenten de wettelijke taak te geven asielzoekers op te vangen. Dit wetsvoorstel wordt ook wel de dwangwet genoemd. De staatssecretaris heeft wat betreft de spreidingswet twee problemen: ten eerste zijn niet alle Kamerleden even enthousiast over het wetsvoorstel en ten tweede, kabinet-Rutte IV is gevallen.

Afbeelding Kees van de Veen

De val van kabinet-Rutte IV

Als een kabinet haar ontslag heeft ingediend, noemen we het kabinet demissionair. En een demissionair kabinet zal alleen lopende zaken afhandelen. Een demissionair kabinet zal dus geen ingrijpende wetsvoorstellen voor behandeling naar de Kamer sturen. Ook worden wetsvoorstellen, in dit geval het wetsvoorstel van de spreidingswet, die al bij de Tweede Kamer in behandeling zijn, niet behandeld tot na de kabinetsformatie. Tenzij de Tweede Kamer hierover anders beslist.[2]

COA: "Zet de spreidingswet ondanks de val van het kabinet gewoon door"

Nu zegt de voorzitter van COA op 4 september 2023 tegen het Algemeen Dagblad: "Als de Tweede Kamer de nieuwe wet voor asielopvang niet behandelt, blijven tienduizenden asielzoekers nog lange tijd in noodopvanglocaties. Dat is niet goed voor hen en kost Nederland klauwen met geld."[3] De voorzitter doet een dringende oproep aan de Kamer om de zogenoemde spreidingswet ondanks de val van het kabinet gewoon door te zetten.

Een meerderheid van de Tweede Kamer, inclusief de VVD, wil de wet deze week controversieel verklaren. Dat houdt in dat de nieuwe Tweede Kamer pas na de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023 besluit wat er met het wetsvoorstel gebeurt.

"Als die wet voorlopig in de koelkast gaat, dan blijven we vreselijk hangen in de situatie waarin we nu zitten. Dan blijven we nog lang noodopvang nodig hebben, die veel duurder is dan reguliere opvang en houden we locaties waarvan we de weten dat de omstandigheden voor de bewoners beter kunnen.”

Er verblijven nu 55.000 asielzoekers in opvanglocaties, waarvan 25.000 in (crisis)noodopvang.[3]

In de week van 12 september 2023 bespreekt de Tweede Kamer de lijst met controversieel verklaarde onderwerpen. We houden je op de hoogte.

Bronnen:
[1] https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/wetsvoorstellen/detail?cfg=wetsvoorsteldetails&qry=wetsvoorstel%3A36333
[2] https://www.tweedekamer.nl/debat_en_vergadering/uitgelicht/hoe-verklaart-de-tweede-kamer-onderwerpen-controversieel
[3] https://www.ad.nl/binnenland/coa-opvang-asielzoekers-in-hotels-is-duur-er-moet-snel-nieuwe-wet-komen-br~aa240931/

Spreidingswet niet-controversieel verklaard

NOS 12 september 2023

Op 12 september 2023 kreeg de voorzitter van COA goed nieuws. Want de spreidingswet, die volgens het kabinet tot een eerlijkere verdeling van asielzoekers over gemeenten moet leiden, is niet-controversieel verklaard. Dat wil zeggen dat er niet gewacht hoeft te worden totdat een nieuwe Tweede Kamer is geïnstalleerd.

Omdat de agenda van de Kamer vol is en de tijd tot 22 november kort, kan echter niet ieder onderwerp dat niet-controversieel is verklaard ook nog voor die tijd behandeld worden. Maar een meerderheid van de Tweede Kamer vindt dit wetsvoorstel zo belangrijk, dat het zo snel mogelijk na Prinsjesdag besproken zal worden.

Bron: https://nos.nl/artikel/2490222-omstreden-spreidingswet-nog-deze-maand-door-tweede-kamer-behandeld

Spreidingswet aangenomen door Tweede Kamer

Tweede Kamer 10 oktober 2023

Officieel heet de spreidingswet "Wet gemeentelijke taak mogelijk maken asielopvangvoorzieningen".

De spreidingswet is dus een initiatief van staatssecretaris Van den Burg (VVD). En het doel van dit wetsvoorstel is het geven van een (structurele) wettelijke taak aan gemeenten bij de opvang van asielzoekers.

Nederland is op basis van internationale en Europeesrechtelijke verplichtingen verplicht om asielzoekers opvang te bieden. Het COA voert de opvang van asielzoekers in opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid uit.

Maar tot nu toe is er geen wettelijke taak voor gemeenten om de opvang van asielzoekers door het COA in gemeenten mogelijk te maken.

Op dit moment is het Centraal orgaan opvang Asielzoeker (COA) afhankelijk van de vrijwillige bereidheid van gemeenten om asielzoekers op te vangen. Met deze wet wil de regering daar verandering in brengen. Want als deze wet in werking is getreden, kunnen asielzoekers worden verdeeld in meerdere gemeenten.

Nu nog naar de Eerste Kamer

Op 10 oktober 2023 heeft de Tweede Kamer het wetsvoorstel met 81 stemmen aangenomen. Maar het is nog niet zeker dat de wet er werkelijk komt, want ook de Eerste Kamer moet nog over het wetsvoorstel stemmen. In de Eerste Kamer is BBB met 16 zetels de grootste partij. En de BBB heeft in de Tweede Kamer met 4 zetels tegen gestemd. 

Kamerlid Olaf Ephraim heeft niet deelgenomen aan de stemming. De stemming over de spreidingswet ziet er als volgt uit: